Tìm giải pháp phát triển, nâng cao hiệu quả tuyên truyền của báo chí ngữ Khmer ở Nam Bộ

Tìm giải pháp phát triển, nâng cao hiệu quả tuyên truyền của báo chí ngữ Khmer ở Nam Bộ
Ngày 26/11/2019, tại thành phố Hồ Chí Minh, Hội thảo khoa học về đề tài “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình in ấn, xuất bản báo in và báo điện tử của Thông tấn xã Việt Nam” đã được tổ chức tại trụ sở Cơ quan Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) khu vực phía Nam, thu hút đông đảo các chuyên gia, lãnh đạo các cơ quan báo chí, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, chuyên viên… hoạt động trên các lĩnh vực có liên quan ngôn ngữ Khmer và báo chí ngữ Khmer đến từ các các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, Bạc Liêu, Cà Mau và thành phố Cần Thơ.
Hội thảo do Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam và Báo ảnh Dân tộc và Miền núi (DT&MN) phối hợp tổ chức, là một phần nội dung công việc của đề tài “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình in ấn, xuất bản báo in và báo điện tử của TTXVN”, đề tài nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn cấp bộ do Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam chủ trì, nhằm đảm bảo bảo tính khách quan, khoa học, ghi nhận và tiếp thu ý kiến đóng góp đa chiều về các nội dung liên quan đến đề tài từ các cá nhân, cơ quan, đơn vị hoạt động trên các lĩnh vực có liên quan ngôn ngữ Khmer và báo chí ngữ Khmer ở Việt Nam.
Quang cảnh Hội thảo Khoa học “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình sản xuất báo in và báo điện tử của Thông tấn xã Việt Nam”
Quang cảnh Hội thảo Khoa học “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình sản xuất báo in và báo điện tử của Thông tấn xã Việt Nam”

Phác thảo diện mạo báo chí ngữ Khmer ở Nam Bộ
Theo ông Nguyễn Hoàng Hành, Phó vụ trưởng Vụ Địa Phương III (Ủy ban Dân tộc), đồng bào dân tộc Khmer hiện có trên 1,3 triệu người, cư trú xen kẽ với các dân tộc khác trên địa bàn Nam Bộ, chủ yếu tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) với trên 1,2 triệu người, chiếm trên 7% dân số. Trong đó, tỉnh Sóc Trăng và tỉnh Trà Vinh hai địa phương có số dân Khmer đông, chiếm tỷ lệ trên 30% dân số.

Đặc điểm nổi bật trong văn hóa của người Khmer là một trong số các dân tộc thiểu số Việt Nam có ngôn ngữ (tiếng nói, chữ viết) riêng, khá hoàn chỉnh với hệ thống ký tự nhiều (trên 150 ký tự nguyên âm, phụ âm, chân phụ âm, dấu ngữ âm, ngữ pháp…) và khá phức tạp. Thời gian qua, các chính sách về thông tin, tuyên truyền bằng tiếng dân tộc nói chung, tiếng Khmer nói riêng đã được các cấp, ngành khu vực ĐBSCL quan tâm triển khai thực hiện với sự tham gia tích cực, có hiệu quả của các các cơ quan báo chí, trong đó có báo chí ngữ Khmer. Sự phát triển  của báo chí ngữ Khmer trong thời gian qua đã nhận được sự đón nhận, quan tâm ủng hộ và tin tưởng của cán bộ, sư sãi và đồng bào Khmer trong vùng.
Ông Nguyễn Hoàng Hành, Phó Vụ trưởng Vụ Địa phương III (Ủy ban Dân tộc) trình bày tham luận về tình hình vùng đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ và thực trạng công tác in ấn, phát hành báo chí ngữ Khmer ở Việt Nam
Ông Nguyễn Hoàng Hành, Phó Vụ trưởng Vụ Địa phương III (Ủy ban Dân tộc) trình bày tham luận về tình hình vùng đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ và thực trạng công tác in ấn, phát hành báo chí ngữ Khmer ở Việt Nam

Toàn vùng Nam Bộ hiện có 08 chương trình truyền hình tiếng Khmer, 08 chương trình phát thanh tiếng Khmer và 06 ấn phẩm tiếng Khmer của các cơ quan báo, đài trung ương và địa phương. Bên cạnh các kênh sóng của Đài Truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam và các địa phương có đông đồng bào Khmer sinh sống ở Tây Nam Bộ, các ấn phẩm báo chí ngữ Khmer của các cơ quan báo chí trung ương và địa phương như Báo ảnh DT&MN của TTXVN và báo Khmer ngữ của các tỉnh, thành trong khu vực như: Trà Vinh, Sóc Trăng, Cần Thơ, Bạc Liêu, Cà Mau... cũng không ngừng cải tiến, nâng cấp, tăng trang, tăng kỳ nhằm đáp ứng nhu cầu tiếp nhận thông tin của đồng bào.

Bên cạnh đó, một số cơ quan, đơn vị thông tin có phát hành phiên bản trang thông tin điện tử, cổng thông tin điện tử, báo điện tử tiếng Khmer như: Báo Cần Thơ, Trang thông tin điện tử tổng hợp của Báo ảnh DT&MN, Báo ảnh Việt Nam thuộc TTXVN...  cũng thường xuyên nghiên cứu, cải tiến chuyên mục, giao diện và nội dung, trên nền tảng nhiều ngôn ngữ lập trình, bước đầu tương thích với font Khmer Unicode và các trình duyệt thông dụng hiện nay.
Các diễn giả trình bày tham luận tại Hội thảo
Các diễn giả trình bày tham luận tại Hội thảo

Ngoài ra, trên địa bàn ngày càng có nhiều trang thông tin điện tử, cổng thông tin điện tử của cơ quan, đơn vị có phiên bản tiếng Khmer của các địa phương, cơ quan, đơn vị như: Cổng thông tin điện tử tỉnh Trà Vinh, Ban Dân tộc thành phố Cần Thơ, Trường Đại học Trà Vinh…

Phát biểu đề dẫn hội thảo, ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam cho biết: Với chức năng của một hãng thông tấn nhà nước trên lộ trình trở thành tập đoàn truyền thông quốc gia đa phương tiện, TTXVN hoạt động theo mô hình tổ hợp với 15 đơn vị thông tin đối nội và đối ngoại, cùng các trung tâm phục vụ thông tin, đơn vị xuất bản, in ấn… Là cánh tay nối dài của TTXVN ở Nam Bộ, Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam thực hiện chức năng đại diện của TTXVN trên địa bàn phụ trách, chỉ đạo tổ chức triển khai các hoạt động thông tin của ngành tại 21 tỉnh, thành phía Nam.
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam, Chủ nhệm đề tài trình bày báo cáo đề dẫn hội thảo khoa học “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình sản xuất báo in và báo điện tử của Thông tấn xã Việt Nam”
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam, Chủ nhệm đề tài trình bày báo cáo đề dẫn hội thảo khoa học “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình sản xuất báo in và báo điện tử của Thông tấn xã Việt Nam”

Với chức năng nhiệm vụ được giao, Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam có cơ cấu tổ chức như một “TTXVN thu nhỏ” với các đơn vị chức năng, thông tin gần như cơ cấu tổ chức của Tổng xã ở Hà Nội. Trong đó, Báo ảnh DT&MN là một trong 9 đơn vị thông tin thuộc Khối Báo chí xuất bản của TTXVN có Phòng đại diện tại TP.HCM do Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam quản lý về mặt tổ chức.

Báo ảnh DT&MN là ấn phẩm báo chí song ngữ duy nhất cho tới nay ở Việt Nam được xuất bản bằng các tiếng dân tộc thiểu số có chữ viết được Nhà nước công nhận, phục vụ các đồng bào dân tộc thiểu số ở Việt Nam. Hàng tháng, có 12 ấn phẩm báo ảnh song ngữ DT&MN được xuất bản, gồm: Việt-Khmer, Việt-Bhana, Việt-Jrai, Việt-Êđê, Việt-Chăm, Việt-Mông, Việt-K'ho, Việt-M'nông, Việt-Tày, Việt-Xê đăng, Việt-Cơtu và Việt-Hoa với số lượng ấn hành gần 70.000 bản. Trong số này, tiếng Khmer là ngữ dân tộc thiểu số được tổ chức sản xuất, xuất bản đầu tiên với số lượng ấn hành ở thời điểm hiện nay lên đến gần 17.000 bản/tháng.
 
Bối cảnh mới, thách thức mới
Cùng với ấn phẩm ngữ Khmer và các trang thông tin điện tử tiếng Khmer của các địa phương khác ở khu vực phía Nam, ấn phẩm Báo ảnh DT&MN đã bước đầu chuyển tải sinh động đường lối, chủ trương chính sách của Đảng Nhà nước đến với đồng bào bằng chính ngôn ngữ của đồng bào với các chuyên trang, chuyên mục ngày một cải tiến, phong phú về nội dung, được đông đảo đồng bào, sư sãi đón nhận, đặc biệt là giới chức sắc tôn giáo, trí thức Khmer đánh giá cao.
Nhà báo Hàn Ái Tiến, Tổng biên tập báo Bạc Liêu trình bày tham luận "Quá trình hình thành và phát triển, thực tiễn tổ chức sản xuất, xuất bản báo in bằng tiếng Khmer của báo Bạc Liêu" tại hội thảo
Nhà báo Hàn Ái Tiến, Tổng biên tập báo Bạc Liêu trình bày tham luận "Quá trình hình thành và phát triển, thực tiễn tổ chức sản xuất, xuất bản báo in bằng tiếng Khmer của báo Bạc Liêu" tại hội thảo
Nhà báo Sơn Hùng, Phó Tổng biên tập báo Trà Vinh trình bày tham luận với chủ đề “Làm báo Trà Vinh chữ Khmer”
Nhà báo Sơn Hùng, Phó Tổng biên tập báo Trà Vinh trình bày tham luận với chủ đề “Làm báo Trà Vinh chữ Khmer”

Tuy nhiên, ở góc độ chuyên môn, để theo kịp xu thế phát triển, từng bước nâng cao chất lượng dàn trang chế bản, in ấn, xuất bản, đặc biệt là đẩy mạnh phát triển báo điện tử trên cơ sở ứng dụng bộ gõ và font chữ Khmer Unicode, đáp ứng yêu cầu tuyên truyền và nhu cầu tiếp nhận thông tin bằng ngôn ngữ dân tộc trong bối cảnh cạnh tranh và bùng nổ thông tin hiện nay, bộ phận thực hiện nội dung tiếng Khmer tại Báo ảnh DT&MN và TTXVN nói riêng, cũng như những người làm báo tiếng Khmer ở Việt Nam nói chung vẫn còn nhiều việc phải làm, cần tiếp tục tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong lựa chọn bộ gõ và font chữ, kỹ thuật trình bày báo in chữ Khmer, chọn ngôn ngữ lập trình tương thích, phù hợp để xây dựng hệ thống quản lý tòa soạn báo điện tử ngữ Khmer… với tâm điểm xoay quanh việc ứng dụng bộ gõ và font chữ Khmer Unicode.

Trong vài năm trở lại đây, báo điện tử ngữ Khmer nở rộ trên mạng thông tin điện tử toàn cầu, chủ yếu ở Campuchia và một số cơ quan báo chí phương Tây, cũng như ở Việt Nam. Với lịch sử hình thành và phát triển từ những năm kháng chiến, trong xu thế bùng nổ thông tin và thay đổi thói quen đọc báo của công chúng - từ báo giấy sang báo mạng, những người làm báo tiếng Khmer ở Việt Nam hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức - chủ yếu ở khía cạnh kỹ thuật - trong việc ứng dụng công nghệ để tổ chức sản xuất báo in truyền thống, cũng như các trang thông tin điện tử, báo điện tử ngữ Khmer… Những vướng mắc và câu chuyện đi tìm giải pháp tháo gỡ là cho những vấn đề vừa nêu là mục tiêu chính của đề tài “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình in ấn, xuất bản báo in và báo điện tử của TTXVN”, cũng là chủ đề chính của hội thảo lần này”, ông Nguyễn Quốc Tuấn, Chủ nhiệm đề tài, chia sẻ.
Nhà báo Thạch Khên, Phó Tổng biên tập báo Cần Thơ trình bày tham luận “Báo Cần Thơ Khmer ngữ - hình thức tuyên truyền thiết thực” tại hội thảo Nhà báo Lý Thành Hưng, Phó Tổng biên tập báo Sóc Trăng trình bày tham luận “Từ bản tin tuyên huấn đến báo Sóc Trăng chữ Khmer” tại hội thảo

Nhà báo Thạch Khên, Phó Tổng biên tập báo Cần Thơ trình bày tham luận “Báo Cần Thơ Khmer ngữ - hình thức tuyên truyền thiết thực” tại hội thảo

Nhà báo Lý Thành Hưng, Phó Tổng biên tập báo Sóc Trăng trình bày tham luận “Từ bản tin tuyên huấn đến báo Sóc Trăng chữ Khmer” tại hội thảo
Nhà báo Lý Thành Hưng, Phó Tổng biên tập báo Sóc Trăng trình bày tham luận “Từ bản tin tuyên huấn đến báo Sóc Trăng chữ Khmer” tại hội thảo

Trên cơ sở bám sát chủ đề hội thảo, hầu hết các ý kiến tham luận tại hội thảo đều đánh giá cao ý nghĩa, sự cần thiết của hội thảo, tính cấp bách và khả năng chuyển giao, ứng dụng thực tiễn của các sản phẩm đề tài, khi mà những vấn đề đặt ra, thảo luận và đề xuất giải pháp đều là những câu chuyện thời sự tại các đơn vị làm báo tiếng Khmer hiện nay, với điểm nhấn xoay quanh thực trạng và giải pháp xử lý hiện tượng nhảy chữ, xé chữ, xử lý khoảng trắng (ký tự không được in ra) và canh đều nội dung khi đổ chữ Khmer trên các chương trình dàn trang; cũng như vấn đề lựa chọn ngôn ngữ lập trình phù hợp trong xây dựng trang thông tin điện tử, báo điện tử tiếng Khmer, sao cho độc giả có thể tiếp nhận thông tin ở bất cứ đâu, bằng bất cứ thiết bị đầu cuối nào.

Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Chủ nhiệm đề tài, cho biết: Hội thảo lần này được đánh giá là cuộc gặp gỡ, trao đổi nghiệp vụ thú vị, bổ ích của những người làm báo tiếng Khmer ở Việt Nam. Báo cáo tổng hợp của Ban tổ chức hội thảo và tham luận của các tòa soạn báo có xuất bản phẩm tiếng Khmer như báo Trà Vinh, Sóc Trăng, Cần Thơ, Bạc Liêu, Báo ảnh Đất Mũi và Báo DT&MN của TTTXVN đã bước đầu khái quát được thực trạng, diện mạo báo chí và truyền thông bằng tiếng Khmer ở Nam Bộ.
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam, Chủ nhiệm đề tài trao đổi, thảo luận tại hội thảo
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam, Chủ nhiệm đề tài trao đổi, thảo luận tại hội thảo

Theo đó, trong tổng số 6 cơ quan báo chí có xuất bản phẩm tiếng Khmer ở Nam Bộ hiện nay, có 2 đơn vị đã thử nghiệm và có những thành quả nhất định trong việc sử dụng bộ font Unicode Khmer trong công tác biên dịch và dàn trang, in ấn, xuất bản trên chương trình InDesign. Đây cũng là những đơn vị có trang web, đưa thông tin bằng ngôn ngữ Khmer lên mạng thông tin toàn cầu.

Các tòa soạn báo khác, vì nhiều lý do vẫn sử dụng các bộ gõ và font Khmer trước Unicode nhưng trên thực tế, đội ngũ phóng viên, biên tập viên nơi đây có khuynh hướng sử dụng Khmer Unicode trong tìm kiếm thông tin trên Internet (do được Google hỗ trợ) và các công việc ngoài chuyên môn.

Và xuất phát từ việc sử dụng các font trước Unicode, các Tòa soạn này dàn trang ấn phẩm trên một số chương trình không chuyên hoặc lạc hậu như: Corel Draw, PageMaker…; hoặc phải kết hợp nhiều chương trình đồ họa, thiết kế khác, kể cả Photoshop và Illustrator của hãng Adobe, rất bất tiện và mất nhiều thời gian.

Khmer Unicode - xu thế tất yếu
Phát biểu thảo luận tại hội thảo, trên cơ sở bám sát chủ đề của hội thảo, các nhà báo, nhà quản lý, nhà nghiên cứu, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, giảng viên hoạt động trên các lĩnh vực có liên quan ngôn ngữ Khmer và báo chí ngữ Khmer và các thành viên đề tài đã chia sẻ nhiều thông tin thú vị, sáng kiến, cách làm hay, giúp các cơ quan, đơn vị liên quan có thể tham khảo, ứng dụng ngay vào công tác chuyên môn; bước đầu hình dung được, đề xuất giải pháp để bước tháo gỡ những vướng mắc trong hoạt động nghiệp vụ liên quan đến bộ gõ và font chữ Khmer trong quy trình tác nghiệp báo in, báo điện tử của các cơ quan, đơn vị liên quan ở các tỉnh, thành phía Nam.
Nhà báo Huỳnh Văn Thảo, Trưởng đại diện Báo ảnh DT&MN (TTXVN) tại TP.HCM giới thiệu quá trình “Làm báo ngữ Khmer tại TTXVN - Hành trình từ Bản tin, ảnh đơn ngữ đến Báo ảnh Dân tộc và Miền núi song ngữ Việt - Khmer” tại hội thảo

Nhà báo Huỳnh Văn Thảo, Trưởng đại diện Báo ảnh DT&MN (TTXVN) tại TP.HCM giới thiệu quá trình “Làm báo ngữ Khmer tại TTXVN - Hành trình từ Bản tin, ảnh đơn ngữ đến Báo ảnh Dân tộc và Miền núi song ngữ Việt - Khmer” tại hội thảo

Thạc sĩ Danh Mến, giảng viên Trường Bổ túc Văn hóa Pali Trung cấp Nam Bộ trình bày tham luận “So sánh giữa Font UT và Font Unicode Khmer” tại hội thảo
Thạc sĩ Danh Mến, giảng viên Trường Bổ túc Văn hóa Pali Trung cấp Nam Bộ trình bày tham luận  “So sánh giữa Font UT và Font Unicode Khmer” tại hội thảo

Theo đó, bên cạnh các tham luận mang tính chất chia sẻ nghiệp vụ với nhiều thông tin thú vị từ thực tiễn làm nghề của các tòa soạn báo ngữ Khmer, cùng với kết quả khảo sát thực tế về thực trạng ứng dụng bộ gõ và font chữ Khmer Unicode trên báo in và báo điện tử ở các cơ quan báo chí ở Việt Nam và Campuchia, những phân tích và lý giải trong các tham luận chuyên sâu về “Kinh nghiệm thực tế trong việc ứng dụng font chữ Khmer trong hệ thống máy tính” của cử nhân công nghệ thông tin Chau Bunh Khươn -  người viết font và các phần mềm hỗ trợ font chữ Khmer hàng đầu Việt Nam, “So sánh giữa font UT và font Unicode Khmer” của Thạc sĩ Danh Mến - Thạc sĩ Nguyễn Thị The, giảng viên Trường Bổ túc Văn hóa Pali Trung cấp Nam Bộ hay tham luận về “Công cụ biên soạn Bộ từ điển song ngữ Việt - Khmer, Khmer - Việt và vấn đề ranh giới từ trong tiếng Khmer” của Trường Đại học Trà Vinh.v.v… đã bước đầu khái quát được bức tranh toàn cảnh về quá trình hình thành, phát triển và thực tiễn ứng dụng bộ gõ và font chữ Khmer Unicode tại Việt Nam nói riêng và các bộ font, bộ gõ Khmer trước đây. Qua đó, cho thấy việc ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ mã nguồn mở Khmer Unicode trong sản xuất báo in và báo điện tử ngữ Khmer là xu thế tất yếu.

Các phân tích từ kết quả khảo sát và nghiên cứu bước đầu cho thấy việc ứng dụng font chữ Khmer mã nguồn mở dạng OpenType, cụ thể là font Khmer Unicode trên chương trình InDesign tại Việt Nam là xu hướng tất yếu, đặc biệt thích hợp với các đơn vị báo chí, truyền thông ở Nam Bộ, trong điều kiện đối tượng tiếp nhận thông tin là nhiều cộng đồng ngôn ngữ, bên cạnh tiếng phổ thông.
Các đại biểu tham dự hội thảo

 Các đại biểu tham dự hội thảo

Các chuyên gia giới thiệu, trình diễn các loại bộ gõ và font chữ Khmer trước và sau Khmer Unicode
Các chuyên gia giới thiệu, trình diễn các loại bộ gõ và font chữ Khmer trước và sau Khmer Unicode

Ngoài ra, tại hội thảo, nhóm nghiên cứu cũng giới thiệu, đề xuất ngôn ngữ lập trình thông dụng cho hệ thống quản lý tòa soạn (CMS) mã nguồn mở cho web, hỗ trợ khá tốt ngôn ngữ Khmer (Khmer Unicode) với các tính năng vượt trội như: miễn phí, dễ sử dụng, khả năng tuỳ biến cao, hiệu suất cao, hỗ trợ bảo mật và SEO tốt.

Phát biểu kết luận hội thảo, ông Nguyễn Quốc Tuấn, Chủ nhiệm đề tài, nhận định: Từ góc độ nghiệp vụ báo chí, tham luận “Tình hình vùng đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ và thực trạng công tác in ấn, phát hành báo chí ngữ Khmer ở Việt Nam” của Vụ Địa phương III (Ủy ban Dân tộc) và các tham luận gửi đến hội thảo không chỉ có giá trị nghiên cứu, ứng dụng thực tiễn mà còn cung cấp nhiều thông tin giá trị cho những người làm báo, nhất là những người làm báo tiếng Khmer, thường xuyên tác nghiệp ở các địa bàn có đông đồng bào Khmer ở các tỉnh Nam Bộ.
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam, Chủ nhiệm đề tài phát biểu kết luận hội thảo
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam, Chủ nhiệm đề tài phát biểu kết luận hội thảo
 
Ở góc độ nghiên cứu, các tham luận, ý kiến đóng góp và kiến nghị, đề xuất tại hội thảo không chỉ khẳng định sự cần thiết và tính cấp bách trong việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình in ấn, xuất bản báo in và báo điện tử của TTXVN” do Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam thực hiện; mặt khác, cho thấy các thành viên đề tài đã xác định đúng trọng tâm, trọng điểm của vấn đề đặt ra xoay quanh bộ gõ và bộ font Khmer Unicode, nhất thiết phải tiếp tục nghiên cứu, tháo gỡ những vướng mắc được đề cập, hoàn thiện các chuyên đề nghiên cứu, đưa ra các sản phẩm của đề tài để có thể sẵn sàng chuyển giao cho các cơ quan báo chí, truyền thông có yêu cầu sản xuất các sản phẩm thông tin bằng ngôn ngữ Khmer theo hướng ổn định, bền vững, như nội dung kiến nghị, đề xuất trong hầu hết các tham luận, cũng như ý kiến phát biểu tại hội thảo lần này.

Không chỉ vậy, các kiến nghị, đề xuất tại hội thảo lại trùng hợp với mục tiêu của đề tài khi ngay từ đầu, nhóm nghiên cứu xác định các kết quả nghiên cứu và sản phẩm của đề tài được kỳ vọng là công cụ hữu hiệu giúp các đơn vị làm tiếng Khmer ở các báo địa phương từng bước hoàn thiện quy trình xuất bản ấn phẩm báo in tiếng Khmer, làm tiền đề để chuyển sang phát triển các trang thông tin điện tử, trang web và báo điện tử theo xu hướng toàn cầu hóa và xu thế phát triển của báo chí hiện đại, từng bước cân bằng đối trọng, lấp dần khoảng trống thông tin bằng tiếng Khmer trên không gian mạng với báo chí phi chính thống, báo chí nước ngoài, mạng xã hội…

Vĩ thanh: Cần hơn một đề tài…
 
Bên cạnh việc đánh giá cao ý nghĩa và tính cấp thiết của hội thảo và mục tiêu nghiên cứu của đề tài “Nghiên cứu ứng dụng bộ gõ và bộ font chữ Khmer Unicode trong quy trình in ấn, xuất bản báo in và báo điện tử của TTXVN” của Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam, các tham luận và ý kiến phát biểu tại hội thảo còn nêu lên nhiều bất cập khác trong hoạt động tác nghiệp phóng viên, cũng như công tác biên dịch, biên tập, hiệu đính, xuất bản các ấn phẩm ngữ Khmer, song ngữ Việt-Khmer.
Các đại biểu trao đổi quá trình hình thành, ứng dụng font Khmer Unicode trong hệ thống máy tính và những vướng mắc cần được tiếp tục tháo gỡ
Các đại biểu trao đổi quá trình hình thành, ứng dụng font Khmer Unicode trong hệ thống máy tính và những vướng mắc cần được tiếp tục tháo gỡ                                             
Nhà báo Huỳnh Văn Thảo, Trưởng đại diện Báo ảnh DT&MN (TTXVN) tại TP.HCM, Thư ký đề tài trao đổi, thảo luận về những vấn đề liên quan đến quá trình thử nghiệm, ứng dụng các bộ gõ và font chữ Khmer trước và sau Khmer Unicode trên các chương trình dàn trang PageMaker, QuarkXPress và InDesign
Nhà báo Huỳnh Văn Thảo, Trưởng đại diện Báo ảnh DT&MN (TTXVN) tại TP.HCM, Thư ký đề tài trao đổi, thảo luận về những vấn đề liên quan đến quá trình thử nghiệm, ứng dụng các bộ gõ và font chữ Khmer trước và sau Khmer Unicode trên các chương trình dàn trang PageMaker, QuarkXPress và InDesign                               
Cử nhân công nghệ thông tin Chau Bunh Khươn, chuyên viên Vụ Địa Phương III (Ủy ban Dân tộc) trình bày tham luận “Kinh nghiệm thực tế trong việc ứng dụng Font chữ Khmer trong hệ thống máy tính” tại hội thảo
Cử nhân công nghệ thông tin Chau Bunh Khươn, chuyên viên Vụ Địa Phương III (Ủy ban Dân tộc) trình bày tham luận “Kinh nghiệm thực tế trong việc ứng dụng Font chữ Khmer trong hệ thống máy tính” tại hội thảo                     
Cử nhân công nghệ thông tin Chau Bunh Khươn, chuyên viên Vụ Địa Phương III (Ủy ban Dân tộc) giới thiệu các phần mềm hỗ trợ tách chữ, xử lý khoảng trắng (ký tự không được in ra) trong trình bày văn bản tiếng Khmer, công cụ từ điển hỗ trợ biên dịch Việt-Khmer, Khmer-Việt trên máy tính
Cử nhân công nghệ thông tin Chau Bunh Khươn, chuyên viên Vụ Địa Phương III (Ủy ban Dân tộc) giới thiệu các phần mềm hỗ trợ tách chữ, xử lý khoảng trắng (ký tự không được in ra) trong trình bày văn bản tiếng Khmer, công cụ từ điển hỗ trợ biên dịch Việt-Khmer, Khmer-Việt trên máy tính                                                                        
Ông Thạch Sê Ha, giảng viên Trường Đại học Trà Vinh trình bày tham luận “Công cụ biên soạn Bộ Từ điển song ngữ Việt-Khmer, Khmer-Việt và vấn đề ranh giới từ trong tiếng Khmer” tại hội thảo
Ông Thạch Sê Ha, giảng viên Trường Đại học Trà Vinh trình bày tham luận “Công cụ biên soạn Bộ Từ điển song ngữ Việt-Khmer, Khmer-Việt và vấn đề ranh giới từ trong tiếng Khmer” tại hội thảo                                                    
Các thành viên đề tài giới thiệu bản demo trang web phiên bản tiếng Việt và tiếng Khmer tại hội thảo với ngôn ngữ lập trình hiển thị khá tốt các ký tự Khmer với font chữ Khmer Unicode, phù hợp ứng dụng phát triển các trang web đa ngữ
Các thành viên đề tài giới thiệu bản demo trang web phiên bản tiếng Việt và tiếng Khmer tại hội thảo với ngôn ngữ lập trình hiển thị khá tốt các ký tự Khmer với font chữ Khmer Unicode, phù hợp ứng dụng phát triển các trang web đa ngữ

Và thông qua diễn đàn này, lãnh đạo các cơ quan báo chí có ấn phẩm ngữ Khmer kiến nghị Cơ quan TTXVN khu vực phía Nam, Báo ảnh DT&MN và TTXVN cần tiếp tục làm đầu mối để tập hợp kĩ năng, kiến thức của những người làm báo ngữ Khmer ở Nam Bộ, đảm nhận thực hiện các công trình nghiên cứu khoa học, chủ trì tổ chức thêm nhiều cuộc gặp gỡ, trao đổi nghiệp vụ, hội thảo chuyên đề liên quan ngôn ngữ Khmer… nhằm hướng tới thống nhất thuật ngữ, cách dùng từ trong chuyển ngữ, dịch thuật Việt-Khmer; đề xuất và thống nhất nguyên tắc, phương thức phiên âm Việt-Khmer, Khmer-Việt sử dụng trên báo chí, đặc biệt là báo chí ngữ Khmer, cũng như các ấn phẩm song ngữ Việt-Khmer, nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu tiếp nhận thông tin bằng ngôn ngữ dân tộc của đồng bào Khmer Nam Bộ.
Nhu Giang - An Hiếu
(DTMN)

Có thể bạn quan tâm